Κοραής Αδαμάντιος
 
Βιογραφία
 

Ο Αδαμάντιος Κοραής υπήρξε γόνος πλούσιας οικογένειας από τη Χίο με παράδοση στη λογιοσύνη. Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1748 από τον Χίο Ιωάννη Κοραή και την Σμυρναία Θωμαΐδα Ρυσίου. Έλαβε στην πατρίδα του την εγκύκλια εκπαίδευση και έκανε σπουδές ιατρικής στο Μονπελλιέ, αλλά  τελικά ασχολήθηκε με τη φιλολογία.

 

Ο Κοραής ευτύχησε να έχει από τη φύση μεγάλα πνευματικά χαρίσματα που του έδωσαν τη δυνατότητα να αποκτήσει μια πολύπλευρη γνώση. Η οξύνοια και διεισδυτικότητα του πνεύματός του, συνδυασμένες με τη σκληρή εργασία τον ανέδειξαν ως τον κορυφαίο Έλληνα φιλόλογο της εποχής του. Στο Παρίσι όπου διέμενε, έζησε μέσα στο πνεύμα του φιλελευθερισμού και των προοδευτικών ιδεών και υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της Γαλλικής Επανάστασης.

 

Όντας φιλελεύθερο πνεύμα αποδοκίμασε τις ιδέες εκείνες που θεωρούσε ότι έβλαπταν το γένος του, προκαλώντας αντιδράσεις από πολλές πλευρές. Χαρακτηριστική είναι η σκληρή απάντηση που έγραψε και δημοσίευσε ανώνυμα στα 1798 με τον τίτλο Αδελφική διδασκαλία εναντίον του συντάκτη ενός δουλοπρεπούς φυλλαδίου με τον τίτλο Πατρική διδασκαλία, ο οποίος καλούσε τους Έλληνες να μείνουν πιστοί στον Σουλτάνο και στην Οθωμανική τυραννία. Ο Κοραής κατηγορεί τον συντάκτη ότι «υπερασπίζει και δικαιολογεί την τυραννία των Τούρκων» και καλεί τους Έλληνες να φανούν αντάξιοι των προγόνων τους και να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό.

 

Το 1803 τύπωσε στο Παρίσι το επαναστατικό φυλλάδιο Σάλπισμα Πολεμιστήριον, με το οποίο καλούσε τους Έλληνες να αποτινάξουν το ζυγό τους, ύστερα μάλιστα από τις επιτυχίες των Γάλλων του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο. Την ίδια χρονιά, για να κάνει πιο ευνοϊκή την Γαλλική κοινή γνώμη προς την υπόδουλη Ελλάδα, κάνει μια ανακοίνωση στην Ακαδημία των Ανθρωποτηρητών με τον τίτλο Υπόμνημα περί της παρούσης καταστάσεως της Ελλάδος. Το υπόμνημα αυτό, μαζί με άλλα κείμενα επιφανών ανδρών της εποχής, συνέβαλε τα μέγιστα στη δημιουργία φιλελληνικής κίνησης στην Γαλλία. Δύο χρόνια αργότερα εκδίδει ένα πατριωτικό φυλλάδιο υπό μορφή διαλόγου με τον τίτλο Τι πρέπει να κάμωσιν οι Γραικοί κατά τας παρούσας περιστάσεις. Διάλογοι δύο Γραικών όταν ήκουσαν τας λαμπράς νίκας του αυτοκράτορος Ναπολέοντος. Η αποτυχία του Ναπολέοντα στη συνέχεια απογοητεύει τον Κοραή και του δημιουργεί την πεποίθηση ότι για να μπορέσουν οι Έλληνες να ελευθερωθούν χρειάζεται χρόνος επαγρύπνησης και παιδείας.

 

Στη συνέχεια, στρέφει τα ενδιαφέροντά του στην έκδοση των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, γιατί πίστευε ότι έτσι θα συμβάλει στον διαφωτισμό των συμπατριωτών του. Τα επόμενα χρόνια και με την οικονομική συμπαράσταση πλουσίων Ελλήνων του εξωτερικού εκδίδει αρχαίους συγγραφείς σε μια σειρά με τον γενικό τίτλο «Ελληνική Βιβλιοθήκη». Ο Αλέξανδρος Βασιλείου, έμπορος της Βιέννης και φίλος του Κοραή χρηματοδοτεί τις πρώτες του εκδόσεις και εν συνεχεία με τη μεσολάβηση του ίδιου του Βασιλείου αναλαμβάνουν τη χρηματοδότηση του έργου οι πλούσιοι έμποροι αδελφοί Ζωσιμάδες.  Η σειρά της «Ελληνικής Βιβλιοθήκης» που θα ολοκληρωθεί στα πρώτα χρόνια του Αγώνα, περιλαμβάνει έργα του Ιπποκράτη, του Ισοκράτη, του Πλούταρχου, του Στράβωνα, του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα, του Ξενοφώντα, του Αρριανού, του Μάρκου Αυρήλιου κ.ά.

 

Στα πολυσέλιδα προλεγόμενα των εκδόσεών του με τον τίτλο «Αυτοσχέδιοι Στοχασμοί περί της ελληνικής παιδείας και γλώσσης» εκθέτει τις απόψεις του για πνευματικά και άλλα ζητήματα, τα οποία προκάλεσαν συζητήσεις και αντιπαραθέσεις μεταξύ των λογίων της εποχής.

Παράλληλα, ενθαρρύνει και στηρίζει ηθικά και πνευματικά την έκδοση του φιλοπρόοδου περιοδικού Λόγιος Ερμής με εκδότες τον Άνθιμο Γαζή (1811-1815) και τον Θεόκλητο Φαρμακίδη και Κωνσταντίνο Κοκκινάκη (1816-1821).

 

Την ίδια εποχή εμπλέκεται σε φιλολογική διαμάχη με τον ηπειρώτη λόγιο και δάσκαλο Νεόφυτο Δούκα και τον φαναριώτη λόγιο Παναγιώτη Κοδρικά. Κεντρικό ζήτημα της αντιπαράθεσής τους ήταν η γλώσσα.

Ο Κοραής, επειδή ζούσε στο Παρίσι και ήταν επηρεασμένος από το διαφωτιστικόρεύμα της εποχής, που προωθούσε την καλλιέργεια των εθνικών γλωσσών, θεωρούσε ανεδαφική την καθιέρωση της αρχαΐζουσας ή της αρχαίας ως γραπτής γλώσσας των Νεοελλήνων. Από την άλλη πλευρά, η υπάρχουσα γλωσσική κατάσταση με τις πολλές διαλέκτους, την πληθώρα των ξένων λέξεων  και την αγραμματοσύνη του λαού καθιστούσαν δύσκολη την υιοθέτηση μιας κοινήςνεοελληνικήςγλώσσας. Η γλωσσική θεωρία του Κοραή συμπυκνώνεται στη φράση «ούτε τύραννοι των χυδαίων ούτε δούλοι της χυδαιότητος αυτών […] ο μακαρονισμός είναι τόσον τερατώδης όσον και ο μαλιαρισμός», γι’ αυτό θεωρούσε ότι έπρεπε να ακολουθηθεί η μέση οδός στο γλωσσικόζήτημα, δηλαδή θα έπρεπε να καθιερωθεί ένα γλωσσικό όργανο που να συνδυάζει τη ζωντανήγλώσσα του λαούαπαλλαγμένη από ακρότητες, αλλά και να εισαχθεί λεξιλόγιο από την αρχαίαελληνική, όπου ήταν ανάγκη.

 

Όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση, στην αρχή στάθηκε επιφυλακτικός για το όλο εγχείρημα, γιατί θεωρούσε ότι οι Έλληνες έπρεπε πρώτα να μορφωθούν και μετά να αναζητήσουν την εθνική τους ανεξαρτησία. Στη συνέχεια όμως έγινε ένθερμος υποστηρικτής του ελληνικού αγώνα και από τη θέση του στο Παρίσι συνέβαλε αποφασιστικά στην ευαισθητοποίηση της Ευρώπης για τα ελληνικά δίκαια. Μετά τη δημιουργία του πρώτου ελληνικού κράτους έγινε σφοδρός επικριτής του Καποδίστρια από κακή πληροφόρηση, αφού θεωρούσε ότι ο Κυβερνήτης ήθελε να επιβάλει στο λαό μια μορφή τυραννίας.

 

T ο 1831 εκδίδει το τελευταίο του βιβλίο Ιερατικός Συνέκδημος και λίγο αργότερα την Αυτοβιογραφία του. Διαβάζει τις πιο προοδευτικές εφημερίδες της εποχής, ασχολείται με την πολιτική και καθοδηγεί τους μαθητές του. Τον Μάιο του 1833 μετά από κάποιο ατύχημα στο σπίτι του πεθαίνει σε ηλικία 85 χρονών.