Χατζής Δημήτρης
 
Βιογραφία
 

 

Ο Δημήτρης Χατζής γεννήθηκε στα Γιάννενα, όπου ο πατέρας του ήταν ο λόγιος εκδότης της τοπικής εφημερίδας Ήπειρος, Γεώργιος Χατζή-Πελλερέν. Το 1917, κατά την περίοδο του Διχασμού, ο μαχητικός αντιβενιζελικός εκδότης εξορίστηκε στη Λευκάδα και έτσι ο έφηβος Δ. Χατζής έζησε μεγάλα διαστήματα μεταξύ Αθήνας και Ιωαννίνων. Στη συνέχεια, ενώ ήταν φοιτητής της Νομικής, συνδέθηκε με την αριστερά και το 1936 εξορίστηκε από τη δικτατορία του Μεταξά. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής πήρε μέρος στην Αντίσταση και ανέπτυξε έντονη δράση στον αντιστασιακό τύπο. Μετά την ήττα των αριστερών δυνάμεων το 1949 αναγκάστηκε να καταφύγει στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Έτσι έζησε για πολλά χρόνια στην Ανατολική Γερμανία και την Ουγγαρία. Στο Ανατολικό Βερολίνο μάλιστα σπούδασε φιλολογία και εργάστηκε στη συνέχεια στην έδρα της νεοελληνικής φιλολογίας στη Βουδαπέστη.

 

Ο Χατζής υπήρξε ένας αξιόλογος πεζογράφος του οποίου η λογοτεχνική πορεία άρχισε με το μυθιστόρημα Η φωτιά (1946). Σε αυτό το κείμενο διακρίνεται η προσπάθεια του συγγραφέα, που έχει απογοητευτεί από τον κατοχικό αγώνα, να εξυμνεί την παράδοση και να δηλώσει την πίστη του στον αγώνα του προλεταριάτου. Αυτό το έργο του θεωρείται το πρώτο αντιστασιακό ελληνικό πεζογράφημα.

 

Ακολούθησε Το τέλος της μικρής μας πόλης (1963) που αποτέλεσε και το σημαντικότερο σταθμό στη δημιουργία του. Ο χώρος στον οποίο διαδραματίζονται οι ιστορίες των διηγημάτων είναι αυτός μιας επαρχιακής πόλης, η οποία, παρόλο που δεν κατονομάζεται, είναι προφανώς τα Γιάννενα. Οι ήρωες αυτών των κειμένων χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, σε αυτούς που κινούνται από αγάπη για τον άνθρωπο και σε αυτούς που κοιτάζουν μόνο το συμφέρον τους. Αποτελεί αυτό το έργο έναν πίνακα της καθημερινής ζωής στην επαρχία, όπου κάτω από των καθωσπρεπισμό υπάρχει ένα πλέγμα υποκρισίας. «Η πρόθεση του Χατζή εγγράφεται στο σχήμα, καταδίκη του παλιού κόσμου και καταξίωση του νέου», σημειώνει ο Δ. Τζιόβας. Η τέχνη του Χατζή έχει πολλά κοινά σημεία με την ηθογραφία που χαρακτήρισε την παλιότερη πεζογραφία, αλλά στην προκειμένη περίπτωση εξυπηρετεί διαφορετικούς στόχους.

 

Βαθμιαία όμως ο συγγραφέας άρχισε να αποστασιοποιείται από το σοσιαλιστικό ρεαλισμό και να ενδιαφέρεται περισσότερο για το αισθητικό αποτέλεσμα, συνεχίζοντας ωστόσο να καταγράφει στα μυθιστορήματά του τις κοινωνικές εξελίξεις στην Ελλάδα από το ’40 και μετά. Ειδικότερα Το διπλό βιβλίο παρουσιάζει ενδιαφέρον τόσο από ιδεολογική, όσο και από ειδολογική σκοπιά, αφού δεν εντάσσεται στο κλασικό μυθιστόρημα. Ο Χατζής στα έργα του εκφράζει την ανησυχία του για τη μεταπολεμική πραγματικότητα και θεωρείται ότι ανήκει στους «νεορεαλιστές» πεζογράφους μας.

 

O συγγραφέας μετά την κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας επέστρεψε στην Ελλάδα, αφού του δόθηκε χάρη για την ποινή του θανάτου που εκκρεμούσε εις βάρος του από το 1952.