Ποιον είνε το χαρακτηριστικόν στοιχείον της ποιήσεως αυτού; Η ρητορική
ευφράδεια. Αναγινώσκων τους στίχους τον, κατανοεί τις ότι ο Ραγκαβής έγραφεν εν
μέσω έθνους νεωστί αποσείσαντος τον ζνγόν, μεθυσμένου εκ της μνήμης των
ηρωϊκών κατορθωμάτων, αλλά και μανιώδους δια συνταγματικάς ελευθερίας,
ονειροπολούντος Συνελεύσεις και Βουλάς και χανομένου δια συζήτησιν. Τους
δραματικούς και τους επικούς του ήρωας διακρίνει κυρίως «ο λόγος των ασκούμενος
εις κόμπον ευγλωττίας», κατά τον στίχον του Λαοπλάνου. Είνε πάντες γνήσιοι
κληρονόμοι του ελληνικού πνεύματος, του κατ εξοχήν εριστικού και σοφιστικού.
Τουρκομάχοι οπλαρχηγοί, αρματωλοί και κλέφται, Έλληνες και Τούρκοι, Ελληνίδες
και Χανούμισσαι, κύριοι και δούλοι, μίαν γλώσσαν ομιλούν, την γλώσσαν της
ρητορικής. Ο χαρακτήρ ούτος λαμπρώς εκφαίνεται εις τα δράματα του Ραγκαβή.
Ένθυμεισθε την «Φροσύνην» και την «Παραμονήν»; Τι μελωδικά και τι περίεργα
κράματα απαντάτε μέσα εις αυτά ηρωικής ενεργείας και εν ταυτώ φιλοσοφικής
ακινησίας, φλογερών πατριωτών και νεοπλατωνικών φιλοσόφων, απλοϊκών
ορεσιβίων και εν ταυτώ δεινών πολιτειολόγων, σατραπικών ηθών και αγγελικής
αγνότητας· αλλά πάντες ούτοι οι ήρωες των δραμάτων του Ραγκαβή, οι μη
αναπνέοντες την ατμοσφαίραν της γης, αλλ' ουδέ διαμορφούμενοι κατά σνμβολικόν
τινα τύπον υπέροχου ποιητικής αληθείας, οι πλήρεις ανακολουθιών και αντιφάσεων,
τα φιλοκάλως και πλουσίως ενδεδυμένα νευρόσπαστα ταύτα, οι μελοδραματικοί και
μεγαλορρήμονες ούτοι Φασουλήδες και Περικλέτοι, δια των οποίων ο Ραγκαβής
εκφράζει πανταχού και πάντοτε τας σκέψεις του και τα αισθήματα του, ευρντέρας και
βαθυτέοας απηχήσεις της περί αυτόν κοινωνίας· πάντες ούτοι είνε από κορυφής
μέχρις ονύχων κοινοβουλευτικοί ρήτορες, ακάματοι συζητηταί, μέχρι της τελευταίας
πνοής των. Ο Μουχτάρ του Αληπασά ομιλεί, κατά την φράσιν αυτού του Ραγκαβή,
«ως ενθουσιώδης φοιτητής .Γερμανικού πανεπιστημίου»· η σύζυγος του Αληπασά, η
Εμινέ, είνε άνευ υπερβολής αγία, ο Γεώργιος Αυγερινός ασκεί αυταπάρνησιν και
εγκαρτέρησιν πολύ ανωτέραν της των μαρτύρων του Χριστιανισμού· ο Φλώρος
σφάζει τους Τούρκους ως αρνία και λαλεί περί αθανασίας της ψυχής ως ο Σωκράτης·
είνε αρχηγός των κλεφτών και αρχαιογνώστης και ευρυμαθής, ως αυτός ο ποιητής, ή
μάλλον είνε αυτό το πνεύμα του Ραγκαβή το εγκυκλοπαιδικώτατον είς λόγους και εις
έργα. Ο Φλώρος είνε ολίγον από όλα. Βυρώνιος ήρως, και συνωμότης μετά του Ρήγα·
θρησκευτικός ποιητής ως ο Λαμαρτίνος, απογοητευμένος εραστής, και τρόμος των
τυράννων. Αλλά και Εμινέ και Μουχτάρ και Αυγερινός και Φλώρος και πάντες οι
δραματικοί ήρωες του Ραγκαβή φροντίζουν πάντοτε να εκφέρουν τους
δεκαπεντασύλλαβους ή τους ιάμβους των μετ' επιμελείας και τάξεως και
μεθοδικότητος ακαδημαϊκής. Οι συνωμόται της «Παραμονής» λησμονούνται εν τω
μεταξύ εις μακράν συζήτησιν περί του πότερον εκ των πολιτευμάτων είνε
προτιμότερον: το αριστοκρατικόν ή το δημοκρατικόν; Ο Φλώρος εν τη τελευταία
πράξει μανθάνει ότι ο άγνωστος νέος, ο ελθών εις το κλέφτικον λημέρι, ήτο η Δάφνη
του, και ότι η Δάφνη, ο μέγας έρως του, ήτο νεκρά, και τι πράττει! πως εκδηλώνει την
συγκίνησιν του; Εκφωνεί μετά πολλής επιμελείας συντεταγμένον λογίδιον ή λυρικόν
ποιημάτιον με μίαν ευφυά παρομοίωσιν εν τέλει, με εν ομοίως, παραστατικώτατον.
Δεν λέγω ότι εν τω έργω του Ραγκαβή δεν απαντάτε και αληθινήν ποίησιν και σκηνάς
τινας αληθώς κατανυκτικάς· ουδέ διατείνομαι ότι το ποιητικόν κάλλος πρέπει ή
δύναται να αποφεύγη τον ρητορικόν κόσμον κάθε άλλο. Αλλά θέλω να είπω ότι τα
έργα του Ραγκαβή χαρακτηρίζει όχι ή ποιητική δύναμις, αλλ' η ρητορική ευρυέπεια,
προσδίδουσα εις ταυτα ουχί την άφθιτον μαρμαρυγήν των καλλιτεχνημάτων, αλλά
παροδικήν τινα λάμψιν στερουμένην θερμότητος. Και του καθαρώς καλλιτεχνικού
στοιχείου εν τη δραματική και τη λυρική και τη επική ποιήσει του Ραγκαβή υπερέχει
υπό ποικίλος επιδράσεις κλασικών και ρωμαντικών ιδεών και κοινοτοπιών και
φιλοσοφικών και φιλολογικών αναγνώσεων, το περιγραφικόν, το αποφθεγματικόν,
το διδακτικόν, το δημοσιογραφικόν στοιχείον.