Ζώρας Γεώργιος, Ο ελληνικός ρομαντισμός και οι Φαναριώται
 
Αθήνα 1975, σελ. 128
 
 
 

Πλην των θρησκευτικών, φιλοσοφικής, διαθέσεως , πατριωτικών, βακχικών - ερωτικών και απαισιόδοξων ποιημάτων, θα εύρωμεν εις το έργον του Ραγκαβή και εκτενείς ποιητικάς συνθέσεις, αι οποίαι ουσιαστικώς εις ουδεμίαν εκ των προαναφερθεισών κατηγοριών δύνανται να καταταχθούν, αλλά δύνανται μάλλον να θεωρηθούν ως διηγηματικαί σύνθεσεις. Δυο εκ των αρμονικωτέρων και καλλιτεχνικωτέρων είναι ο «Διονύσου πλους» και ο «Γοργός Ιέραξ».

Το θέμα του επικού ποιήματος «Διονύσου πλους» βασίζεται εις ένα αρχαίον θρύλον: Ο Διόνυσος, ενώ μετέφερε την καλλίμορφον κόρην του Μίνωος Αριάδνην από της νησίδος Δίας, παρά την Κρήτην εις Νάξον, έπεσεν εις τας χείρας πειρατών». Τους πειρατάς αυτούς, οι οποίοι ηθέλησαν να αρπάξουν την Αριάδνην και να ασεβήσουν προς τον Διόνυσον, ο θεός του οίνου μετεμόρφωσεν εις κήτη. Η Αριάδνη, όταν έφθασε εις την Νάξον, ανελήφθη και ενεθρονίσθη ως νέα θεά εις τον Όλυμπον.

Το ποίημα αυτό από λογοτεχνικές απόψεως είναι εν εκ των καλυτέρων όχι μόνον του Ραγκαβή», άλλα και όλης της άλλης παραγωγής των καθαρευόντων· Ο ίδιος ο Ραγκαβής γράφει δι’ αυτό το κομψοτέχνημά του με μετριοφροσύνην: «Το ποιημάτιον τούτο είναι ατελής μετάφρασις της μικράς ζωοφόρου του Λυσίκρατείου μνημείου». Γενικώς τόσον ως έμπνευσις, όσον και ως εκτέλεσις αντέχει το ποίημα τούτο και εις την αυστηροτέραν κριτικήν. Αποτελείται από εκατόν πενταστίχους στροφάς και είναι γραμμένον εις άψογον καθαρεύουσαν. Αρχίζει με την στροφήν.

Η έκτασις του αχανούς

Αιγαίου εκοιμάτο

κι έβλεπες δύο ουρανούς

ο εις ην άνω κυανούς

γλαυκός ο άλλος κάτω.

Το δεύτερον διηγηματικόν ποίημα του Ραγκαβή, «Ο γοργός Ιέραξ», αποτελείται επίσης από εκατόν πενταστίχους στροφάς, και είναι επίσης γραμμένον εις καθαρεύουσαν. Ο κυνηγός Ιέραξ, επονομασθείς γοργός λόγω της ταχύτητος των ποδών του, ηγάπησε την ωραίαν Ωχαΐαν και εζήτησεν αυτήν εις γάμον   παρά του πατρός της, ο οποίος μετά χαράς εδέχθη τούτο»  Άλλ' ολίγον προ του γάμου η Ωχαϊα απέθανε. Πλήρης λύπης ο Ιέραξ αποφασίζει να μεταβή εις την χώραν των Μακάρων, δια να συνάντηση την αγαπημένην του. Μετά πολλάς περιπλανήσεις και κατά συμβουλήν ενός γέροντος φθάνει εις την προ της χώρας των Μακάρων λίμνην. Δια μιας λέμβου, καθοδηγούμενος υπό της αγαπημένης του, η οποία ήλθεν προς συνάντησίν του εις την λίμνην, φθάνει   τελικώς, μετά σφοδράν πάλην προς την τρικυμίαν, εις την χώραν των Μακάρων, όπου ζη ευτυχής μετά της Ωχαΐας.  Άλλ' επεμβαίνει το Μέγα Πνεύμα, το οποίον λέγει εις τον Ιέρακα να επιστρέψη εις την γην δια να συμπλήρωση τον καθωρισμένον εις αυτόν χρόνον ζωής και να φροντίση να διατήρηση την ψυχήν του καθαράν εις την γην , εάν θέλη να επιστρέψη κάποτε εις την χώραν των Μακάρων. Αίφνης εν μέσω φοβερών κρότων ευρέθη πάλιν εις την γην. Τότε

Εξύπνησε. Δακρυρροεί…

Απηλπισμένος εννοεί

οτ' ην ονείρου φρούδον πλάσμα

αυτή η είσοδος του εις τον κόσμον των Μακάρων και η συνάντησις του μετά της αγαπημένης του Ωχαΐας.

Πλην όλων αυτών των ποιημάτων έγραψε ο Ραγκαβής και πολλάς αφιερώσεις εις λευκώματα, επιτάφια, επιγράμματα, αστεία, πολλούς στίχους δια διανομείς εφημερίδων και ακόμη μίαν στιχουργημένην ερμηνείαν της ερωτικές σημασίας των ανθέων και πολλούς παιδικούς στίχους. Έγραφεν επίσης πολλά ποιήματα εις την γαλλικήν, γερμανικήν και αγγλικήν, γλώσσας τας οποίας εγνώριζε καλώς.