«Τα έργα Άσμα Πολεμιστήριον και Σάλπισμα Πολεμιστήριον, δημοσιευμένα ανώνυμα την αυγή του νέου αιώνα, μετέφεραν την αίσθηση μιας νέας προσδοκίας και διατύπωναν τις ελπίδες μιας συνείδησης σφραγισμένης έντονα από τη γαλλική επαναστατική εμπειρία. Με τα ανατρεπτικά αυτά φυλλάδια ο Κοραής, που κρυβόταν πίσω από τον ανώνυμο συντάκτη, παρακινούσε τους συμπατριώτες του να συνταχθούν με τη γαλλική υπόθεση και να υποστηρίξουν τις προσπάθειες του Ναπολέοντα στην Ανατολή. Η εφήμερη ελπίδα ότι η εθνική αναγέννηση και η απελευθέρωση της Ελλάδας μπορούσε να προέλθει από την επέμβαση της Γαλλίας στην οθωμανική αυτοκρατορία και την αναμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας σύμφωνα με το πρότυπο της επαναστατικής Γαλλίας, έδινε δραματική έκφραση τόσο στην απήχηση που είχαν τα γαλλικά ιδεώδη μεταξύ των διαφωτισμένων Ελλήνων όσο και στην ευρύτερα διαδεδομένη απογοήτευση από την παλαιότερη παράδοση της ρωσικής προσδοκίας. Η πρόοδος του Διαφωτισμού είχε θέσει σοβαρά υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα της ελπίδας για σωτηρία από το Βορρά. Ο Κοραής γνώριζε πολύ καλά ότι η ελευθερία που οραματιζόταν ήταν “ασυγκρίτως διάφορος από την ρωσικήν ελευθερίαν”». (σσ. 279-280)

«Στα δοκίμια “Αυτοσχέδιοι Στοχασμοί περί της Ελληνικής Παιδείας και Γλώσσης” ο Κοραής ανέπτυξε τη θεωρία του για τη διαλεκτική της παιδείας και ελευθερίας. Τα επιχειρήματά του επανέρχονταν με ανανεωμένη ζωτικότητα σε θέματα που είχε προβάλει παλαιότερα η σκέψη των εκπροσώπων του Διαφωτισμού κατά της σχολαστικής μόρφωσης και της ξερής γραμματικής αγωγής. Ο Κοραής πρόσθεσε στις διεκδικήσεις του Διαφωτισμού την αξιοπιστία της βαθιάς φιλολογικής γνώσης και την πειστικότητα της μετριοπάθειας, που υπαγορεύονταν από την οξύτητα της πολιτικής του αίσθησης. Τασσόταν υπέρ της αποφασιστικής μετάβασης από τη μηχανική γραμματική εκπαίδευση προς την ουσιαστική μόρφωση, με την έννοια της πνευματικής καλλιέργειας που θα συνδύαζε την ηθική της κλασικής εποχής με τη σύγχρονη φιλοσοφία και επιστήμη. […] Επίκεντρο της θεωρίας της πολιτισμικής ανασυγκρότησης που επεξεργάστηκε ήταν το πρόβλημα της γλώσσας, το οποίο έγινε η κυριότερη φιλολογική του ενασχόληση. Η έμφαση αυτή πήγαζε τόσο από την πρακτική σημασία της γλώσσας ως οργάνου της παιδείας, όσο και από τη θεωρητική σημασία που απέδιδαν στη γλώσσα η γνωσιολογία του Διαφωτισμού και η θεωρία της ιδεολογίας. Και σε αυτόν τον τομέα ο Κοραής κατόρθωσε να επεξεργαστεί μια ακέραια σύνθεση, η οποία έδωσε τη δυνατότητα στις φιλοσοφικές αρχές της σκέψης του να συνδεθούν με τα πρακτικά προβλήματα που απασχολούσαν το έθνος του. Η αναμόρφωση της γλώσσας αποτελούσε οργανικό τμήμα της γενικότερης προσπάθειας πολιτισμικής αναγέννησης του έθνους.» (σσ. 397-398)