Αναγνωστάκη Νόρα, Διαδρομή. Δοκίμια κριτικής (1960-1995), «Προοίμιο στην ποίηση της Ελένης Βακαλό»
 
Αθήνα 1995, Νεφέλη, σσ. 25-26
 
 
 

Η αποστολή του ποιητή έτσι ευρύνεται απεριόριστα κι η ευθύνη του παίρνει ένα βάρος δυσβάστακτο. Με τέτοια συναίσθηση αποστολής ο ποιητής οφείλει να ζει το μαρτύριο του συγκερασμού όλων των αντιθέσεων και συνεχώς να αποπειράται τη διάσωση του ανθρώπου. Έτσι μπορεί να κοιμηθεί ήσυχος στην αιωνιότητα ότι επιτέλεσε την αποστολή του. Φυσικά, χωρίς αναγνώριση.

Η Βακαλό πέρασε από τον παθητικό υπερρεαλισμό στην ενεργητική δημιουργία με μεγάλα έμφρονα βήματα, κρατώντας μόνον τα διδάγματά του. Σήμερα σχεδιάζει μεγάλα πλάνα συνειδήσεως και πυρήνες εκκινήσεως από τους οποίους εκπορεύεται και στους οποίους επιστρέφει διαγράφοντας αλλεπάλληλους κύκλους. Αυτούς τους πυρήνες προσπάθησα να εντοπίσω.

Διατηρεί πάντα τα διδάγματα μιας κλασικής παιδείας με την έννοια της αφομοίωσης του κλασικού ύφους στο μοντέρνο σχήμα που προβάλλει. Μοιάζει σαν να βρίσκετε ενσφηνωμένη στον πανάρχαιο σκελετό μιας παράδοσης κι από κει ρίχνει ρίζες κι αγκίστρια για να πιάσει και να πιαστεί απ' αυτό που έρχεται και φέρνει.

Η ασυνταξία της είναι απλώς πρόσφορη προς τη γενική προσληπτικότητα της, μια σύνταξη ιδιάζουσα που εξυπηρετεί την εκφραστική της. Η ασυνταξία αυτή ως τρόπος εκφραστικός έχει ταυτόσημες επιδιώξεις προς το περιεχόμενο της ποίησης της. Αντιστοιχεί κι αυτή στην έννοια του άμεσου, γυμνού, απλού και ανεπιτήδευτου ποιού του περιεχομένου, εξυπηρετώντας τη γενική ενότητα. Αν δεχτεί κανένας το αποτέλεσμα οφείλει να παραδεχτεί και τα μέσα.

Αισθάνομαι σαν να τελείωσα την παράδοση ενός μαθήματος ανατομίας κι έχω την εντύπωση ότι παρόλο που κοπίασα πολύ, θέλοντας να μεταδώσω τη δική μου γνώση, δεν κατόρθωσα να μάθω σε κανέναν ούτε τα μυστικά του σώματος ούτε τη λειτουργία της ζωής ούτε την ομορφιά της. Ίσως γιατί κατά βάθος πιστεύω πως η ποίηση δεν διδάσκεται. Η ομορφιά πιάνεται στον αέρα σαν άρωμα λουλουδιού, σαν απαλό φτερούγισμα πουλιού, σαν αίσθηση υπέρτατης γαλήνης.

Με βαραίνει η ενοχή μιας ματαιοπονίας.

Παρ' ολ' αυτά ελπίζω πως η γνώση μπορεί να βοηθήσει μιαν ευαίσθητη άλλα απαίδευτη αίσθηση και γι' αυτό άλλωστε προσπάθησα. Ο άχαρος ρόλος του κριτικού περιορίζεται στην άμβλυνση μιας αδικίας αυτής που ασκεί το κοινό πάνω στον καλλιτέχνη. Αν μπόρεσα να δώσω έστω και λίγα λογικά αντικλείδια για την είσοδο, αν όχι για την εμβάθυνση, ήδη κι αυτό είναι κάτι.

Ο κριτικός υπήρξε πάντα το δεκανίκι του καλλιτέχνη, είτε για να τον στηρίζει πράγματι είτε για να του υπενθυμίζει την αναπηρία του, δηλαδή την αθωότητά του.