«Τον Εμμανουήλ Ροΐδη και ειδικότερα την Πάπισσα Ιωάννα φαίνεται να έχει ως πρότυπο Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι, ένα αυτοβιογραφικό κατά κύριο λόγο πεζογράφημα σε δυο τόμους, που δημοσιεύτηκε στη Βραΐλα της Ρουμανίας το 1870. Το όνομα του συγγραφέα δε σημειώνεται στο βιβλίο, όμως διαβάζοντάς το μπορούμε να τον φαντασθούμε σαν έναν άνθρωπο μορφωμένο, ανοιχτομάτη, καλόκαρδο, να αγαπάει τον κόσμο, τις συναναστροφές, τους χορούς και τις διασκεδάσεις. Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι μας εξιστορεί όσα είδε κι έζησε ο συγγραφέας της κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας του στην Ελλάδα· παρουσιάζεται, δηλαδή σαν αυτοβιογραφία, και σαν τέτοια θα μπορούσε να παραλειφθεί από ένα βιβλίο που ασχολείται με το νεοελληνικό μυθιστόρημα. Ωστόσο τα μυθιστορηματικά στοιχεία και χαρίσματα που τη χαρακτηρίζουν, μας αναγκάζουν να τοποθετήσουμε το βιβλίο τούτο πλάι στα φανερώματα της δημιουργικής ή πλασματικής πεζογραφίας. Η ευχέρεια και η άνεση του διαλόγου, η αναπαραστατική δύναμη, η ζωντάνια των προσώπων και η εξεικόνιση της καθημερινής ζωής στις πολιτείες που επισκέπτεται ο συγγραφέας, είναι γνωρίσματα που δε συναντιούνται συχνά στη νεοελληνική μυθιστοριογραφία εκείνης της εποχής. Ό,τι ζητούμε από το μυθιστόρημα σήμερα, δηλαδή η παρατήρηση των ηθών και η απόδοση των χαρακτηριστικών και των μεταβολών της σύγχρονης ζωής, βρισκόταν στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα στην Ελλάδα περισσότερο στους συγγραφείς απομνημονευμάτων και αυτοβιογραφιών παρά στους μυθιστοριογράφους.»