Ο Νίκος Καρούζος γεννήθηκε στο Ναύπλιο και σπούδασε Νομικά και Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα.

Εμφανίστηκε το 1953 με την ποιητική συλλογή Η επιστροφή του Χριστού, δίνοντας από την αρχή το προσωπικό του στίγμα. Το έργο χαρακτηριζόταν από έντονη μεταφυσική αγωνία για την ύπαρξη του Χριστού. Και στα επόμενα κείμενα ο ποιητής διακρίθηκε για τη θετική του στάση απέναντι στην ελληνορθόδοξη παράδοση: Ποιήματα (1961), Η έλαφος των άστρων (1962) και Ο υπνόσακκος (1964). Υποστηρικτής της Αριστεράς στη διάρκεια του Εμφυλίου ο Καρούζος στην τελευταία δεκαετία της ζωής του αποκήρυξε τον Μαρξισμό.

Η ποίησή του, εξομολογητική και ελλειπτική, υφαίνεται από μισοειπωμένα νοήματα δημιουργώντας μια πυκνότητα που δύσκολα προσεγγίζεται από τη λογική. Ο Τάκης Σινόπουλος θεωρεί ότι η ποίηση του Καρούζου εκφράζει την επιθυμία της λύτρωσης του ανθρώπου από την αγωνία της εποχής «αποδιώχνοντας το άγχος με τη χάρη της αγάπης».

Στη συνέχεια, με τη συλλογή Πενθήματα (1969) ο ποιητής στρέφεται σε μια θεματική περισσότερο εγκόσμια και αγωνιά για την τύχη του σημερινού κόσμου ο οποίος έχει πιθανότητες να σωθεί, μόνο αν η ανθρωπότητα επαγρυπνεί. Έτσι σε αυτά τα ποιήματα ο Καρούζος φαίνεται περισσότερο φιλοσοφικός και λιγότερο θρησκευτικός. Βαθμιαία η πορεία του γινόταν όλο και πιο μοναχική.

Τιμήθηκε με το Βραβείο των Δώδεκα το 1962 και το Β΄ Κρατικό Βραβείο το 1963.