Μελισσάνθη (Ήβη Σκανδαλάκη)
 
Βιογραφία
 

 

H Μελισσάνθη (φιλολογικό ψευδώνυμο της Ήβης Σκανδαλάκη, το γένος Δ. Κούγια) γεννήθηκε τό 1910 στην Αθήνα και σπούδασε γαλλική και γερμανική φιλολογία, μουσική, χορό και ζωγραφική. Εργάστηκε κατά διαστήματα ως δημοσιογράφος σε αθηναϊκές εφημερίδες και ως καθηγήτρια γερμανικών σε διάφορα σχολεία. Τ η δεκαετία 1945-1955 ήταν μόνιμη συνεργάτιδα του Eθνικού Iδρύματος Pαδιοφωνίας, διασκευάζοντας θεατρικά έργα και μεταφράζοντας ξένους ποιητές για λογοτεχνικές εκπομπές του ραδιοφώνου.

 

Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1930 με τη συλλογή ποιημάτων Φωνές εντόμου όπου ξεχώρισε ο ιδιαίτερα μεταφυσικός τόνος των ποιημάτων της. Τις Φωνές εντόμου ακολούθησαν οι συλλογές: Προφητείες (1931), Φλεγόμενη βάτος (1935), O γυρισμός του Ασώτου (1936), Ωσαννά και Οραματισμός (1939), Λυρική Εξομολόγηση (1945), Η εποχή του ύπνου και της αγρύπνιας (1950), Ανθρώπινο Σχήμα (1961), Το φράγμα της Σιωπής (1965). Tο 1965 έγινε η πρώτη συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων της, Eκλογή (1930-1950), το 1975 η δεύτερη, Tα ποιήματα (1930-1974) και το 1986 η τρίτη Οδοιπορικό, ποιήματα (1930-1984).

 

Με τη Λυρική Εξομολόγηση η Μελισσάνθη εγκαταλείπει τον έμμετρο στίχο και εισχωρεί στο χώρο της ελεύθερης ποίησης, χωρίς ωστόσο να αλλάξει τον τρόπο αντιμετώπισης του εσωτερικού και εξωτερικού της κόσμου.

 

H Μελισσάνθη δεν θέλησε ν’ ακολουθήσει τις άλλες ποιήτριες της εποχής της, γράφοντας αισθηματική ποίηση. Είναι μια πνευματική ποιήτρια,  ευαίσθητη και ανήσυχη μπροστά στα φαινόμενα της ζωής και επειδή δεν βρίσκει απαντήσεις στις μύχιες σκέψεις της για τη ζωή και το θάνατο, ζητά την εξιλέωση και τη σωτηρία στην ικεσία, στη δέηση και στην προσευχή. Η ποίησή της τοποθετείται στο χώρο του υπαρξισμού και της μεταφυσικής αγωνίας. Η ιδέα του θανάτου είναι ο κεντρικός πυρήνας της υποστασιακής και με συμβολικό διάκοσμο ποίησής της. Ο Γ. Σαραντάρης γράφει σχετικά: «Η ποίηση της Μελισσάνθης γεννιέται από ένα υποστασιακό πόνο, που η ποιήτρια από διάκριση προς τον εαυτό της και προς τους άλλους, σκεπάζει μ’ έναν πέπλο. Όμως δεν αφανίζει, δεν σβήνει τον πόνο της. Μήτε ζητάει παροδικά να ξεγελάσει τον εαυτό της. Αλλά ξεκινώντας από μια κατάσταση που μοιάζει να είναι μοίρα της, προσπαθεί, και συχνά το πετυχαίνει, να στοχαστεί ποιος είναι ο βίος του ατόμου, αγνάντια σε μια βέβαιη αιωνιότητα».

 

« H θρησκευτική της συνείδηση», γράφει o Μιχ. Περάνθης «διασταυρώνεται και με άλλες καταστάσεις, αγωνιώδεις περισσότερο, αλγεινές συνήθως, που ξεκινούν από τον εαυτό της και που επιτακτικά και απεγνωσμένα, δαρμένες ως είναι από το ηθικό πρόβλημα, ζητούν το Θεό ή επιδιώκουν μια συμβολική επέκταση προς τη χώρα της φαντασίας».

 

Εκτός από ποιητικά έργα, η Μελισσάνθη έχει επίσης δημοσιεύσει σε βιβλίο το θεατρικό της έργο για παιδιά O μικρός αδελφός (1960) και έχει μεταφράσει ποιήματα των Pόμπερτ Φροστ, Mπόρις Πάστερνακ, X. Γ. Λόνγκφελλοου, Πιέρ Γκαρνιέ, Έμιλυ Nτίκινσον, T. Σ. Έλιοτ και Mπ. Mπρεχτ.

Tο 1985 κυκλοφόρησε μια επιλογή δοκιμίων της με τίτλο Nύξεις, καθώς και ο τόμος Tον όρθρον των ερχόμενον με τριανταέξι μελετήματα για το έργο της και βιβλιογραφικά στοιχεία. H Mελισσάνθη έχει τιμηθεί με Έπαινο της Aκαδημίας Aθηνών (1936), το B' Kρατικό Bραβείο Ποίησης (1965) και το A' Kρατικό Bραβείο Ποίησης (1976) και άλλα βραβεία. Πέθανε στην Αθήνα το 1990.