Βρεττάκος Νικηφόρος
 
Βιογραφία
 

 

Ο ποιητής γεννήθηκε στις Κροκεές της Λακωνίας και πέθανε στην Αθήνα. Μετά τις γυμνασιακές του σπουδές στο Γύθειο, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και άρχισε να σπουδάζει στη Νομική Σχολή την οποία εγκατέλειψε λόγω των βιοτικών αναγκών που τον υποχρέωσαν να εργαστεί ως ιδιωτικός υπάλληλος και δημοσιογράφος.

 

Ο Βρεττάκος οργανώθηκε στο ΕΑΜ και από το 1942 ως το 1944 συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση. Νωρίς στρατεύτηκε πολιτικά στην αριστερά, αλλά έμεινε πάντα ελεύθερος άνθρωπος και δεν δίστασε πολλές φορές να διαφωνήσει ανοιχτά με τους συντρόφους του. Το 1948 συνδέθηκε φιλικά με τον Άγγελο Σικελιανό, φίλο του μέχρι το τέλος της ζωής του. Το 1949 εξέδωσε το λυρικό δοκίμιο Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου, και αυτό έγινε η αιτία να διαγραφεί από το ΚΚΕ και να απομακρυνθεί από το περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα στο οποίο ήταν τότε διευθυντής. Στα χρόνια της δικτατορίας, από το εξωτερικό όπου βρέθηκε, αγωνίστηκε για την επαναφορά της δημοκρατίας στην Ελλάδα.

 

O Νικηφόρος Βρεττάκος θεωρείται από ένας τους πολυγραφότερους ποιητές της γενιάς του, αφού εξέδωσε πάνω από είκοσι ποιητικές συλλογές και αρκετά πεζά έργα. Σε όλα τα έργα του, τη λυρική ευφορία συντροφεύει πάντα η ποιητική ευαισθησία, που δείχνει την ψυχική του ευαισθησία και τον βαθύτατο ανθρωπισμό του, μα συγχρόνως και την αγανάκτησή του στην κάθε κοινωνική αδικία της εποχής μας.

 

Ο ποιητής πρωτοεμφανίστηκε στα 1929 με την ποιητική συλλογή Κάτω από σκιές και φώτα. Ακολούθησαν οι συλλογές Κατεβαίνοντας  στη σιγή των αιώνων (1933), Οι γκριμάτσες του ανθρώπου (1935), Ο πόλεμος (1936) και η Επιστολή του Κύκνου (1937), η οποία είναι επηρεασμένη έντονα από τον Καρυωτάκη. Από το Ταξίδι του Αρχάγγελου (1938), το οποίο αποτελεί μια τομή σε όλη την ποιητική πορεία του Βρεττάκου, και στις επόμενες συλλογές παρατηρείται μια αλλαγή τόσο στην ατμόσφαιρα όσο και στα εκφραστικά μέσα. Οι ποιητικές συλλογές που ακολουθούν εκφράζουν τώρα πιο καθαρά και με ποιητικό τρόπο τον ψυχισμό του και τον ιδιαίτερο λυρισμό του.

 

Οι εμπειρίες του πολέμου και της αντίστασης καθώς επίσης και του εμφυλίου που ακολούθησε μετά την απελευθέρωση, περνούν στην ποίησή του. Οι συλλογές Η παραμυθένια πολιτεία (1947), Το βιβλίο της Μαργαρίτας (1949), Ο Ταϋγετος και η σιωπή (1949), Τα θολά ποτάμια (1950), Στην Πλούμιτσα (1951), Η έξοδος με το άλογο (1952), χαρακτηρίζονται σχεδόν όλες από ένα κλίμα πίκρας, διάλυσης και απαισιοδοξίας, μετά τη διάλυση της εθνικής αντίστασης. Το 1954 γράφει το πολυσυζητημένο ποίημα Στον Ρόμπερτ Οπενχάϊμερ.

 

Μετά ακολουθεί συγκεντρωτική έκδοση των έργων του Τα ποιήματα 1929 – 1951 (1955). Οι επόμενες συλλογές και ιδιαίτερα  η συλλογή Το βάθος του κόσμου (1961) ολοκληρώνουν τον ποιητικό μετασχηματισμό του ποιητή, που κύριο γνώρισμα του είναι η χαρούμενη λυρική διάθεση, η χριστιανική αισιοδοξία και η απέραντη αγάπη για τον άνθρωπο.

 

Γενικά, το έργο του Βρεττάκου πλημμυρίζει από ένα πηγαίο θρησκευτικό αίσθημα καθώς και αγωνιστική διάθεση για έναν καλύτερο κόσμο με κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα. Η φύση και οι μνήμες της παιδικής του ηλικίας αποτελούν τα βασικά θέματα του ποιητικού του έργου, που εμφορείται από ανθρωπιστικά ιδεώδη.

 

Εκτός από ποίηση ο Βρεττάκος έγραψε και πεζά καθώς επίσης και κριτική ανάλυση του έργου του Καζαντζάκη.


Τιμήθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1940, 1956, 1982), το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974), το Αριστείο Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών (1982), το βραβείο του Τίμιου Σταυρού του Απόστολου και Ευαγγελιστού Μάρκου από του Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής (1984), το μετάλλιο Χρυσός Πήγασος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (1989), καθώς και με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας έγινε μέλος το 1989.