Καρέλλη Ζωή
 
Βιογραφία
 
Η Ζωή Καρέλλη, φιλολογικό ψευδώνυμο της Χρυσούλας Αργυριάδου, το γένος Πεντζίκη, αδελφή του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Ασχολήθηκε με τις ξένες γλώσσες (ήξερε τέσσερις) και τη μουσική και παρακολούθησε μαθήματα Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο των ελληνικών γραμμάτων το 1935 από τις στήλες του περιοδικού Το Τρίτο μάτι, όπου δημοσίευσε το πεζογράφημα Διαθέσεις και δύο χρόνια αργότερα δημοσίευσε το πρώτο της ποίημα (Φετεπουρσικρί) στο περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες. Την πρώτη ποιητική της συλλογή με τον τίτλο Πορεία την τύπωσε το 1940. Μετά από ένα διάλειμμα οκτώ ετών, εξέδωσε τη συλλογή Η εποχή του θανάτου και ακολούθησαν οι συλλογές Φαντασία του Χρόνου (1949), Της Μοναξιάς και της Έπαρσης (1951), Χαλκογραφίες και Εικονίσματα (1952), Κασσάνδρα και άλλα ποιήματα (1955), Το πλοίο (1955), Παραμύθια του Κήπου (1955), Αντιθέσεις (1957), Ο Καθρέφτης του Μεσονυκτίου (1958), Το σταυροδρόμι (1973) κ.α.

Το ποιητικό έργο της Ζωής Καρέλλη είναι επηρεασμένο από την ελληνική (αρχαία και νέα) και ευρωπαϊκή λογοτεχνική παράδοση. Κυριαρχούν ο εσωτερικός λόγος και η υπαρξιακή αγωνία μπροστά στο θάνατο. Ο χρόνος και ο θάνατος είναι τα δύο κυρίαρχα θεματικά μοτίβα της ποίησής της, σε σχέση πάντοτε με το σώμα της. «Το ‘σώμα’ της Καρέλλη», σημειώνει ο Ν. Θέμελης, «είναι η ίδια η υπόστασή της, πιο πέρα του ανθρώπου, ταυτίζεται με την ψυχή της ως όριο της και σχήμα της, ουσία της ύπαρξης, λεία του θανάτου και του μηδενός». Η ποιήτρια προβληματίζεται επάνω στη μοίρα του ανθρώπου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να ζήσει σε μια εποχή παρακμής και διάλυσης. Η ποίηση της Καρέλλη διακρίνεται από την αφαίρεση και το μεγάλο εσωτερικό-προσωπικό βάθος, απ’ όπου αντλεί και το υλικό της, γι’ αυτό και είναι δύσκολη στην προσπέλασή της.

Ποιήματα της Καρέλλη μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση, κυρίως έργων του Τόμας Έλλιοτ. Τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη ποιητική συλλογή Κασσάνδρα και άλλα ποιήματα και το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τα Ποιήματα 1940-1973. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ως το 1981) και της Ακαδημίας Αθηνών (1982). Αξιοσημείωτο είναι επίσης το δοκιμιακό της έργο κυρίως γύρω από τη λογοτεχνία και το θέατρο. Την προβληματική της ποίησής της μετέφερε και στα θεατρικά της έργα.