Vitti Mario, Η ιδεολογική λειτουργία της ελληνικής ηθογραφίας, Τρίτη έκδοση επαυξημένη
 
 
Η ιδεολογική λειτουργία της ελληνικής ηθογραφίας, Τρίτη έκδοση επαυξημένη, Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1991, Σσ.89-90
 
 
«Η Λυγερή δεν είναι μόνον η κόρη που υποκύπτει στην πατρική βούληση και στο οικογενειακό συμφέρον ο συγγραφέας τη θέλει θύμα της κοινωνίας, παρουσιάζει την περίπτωσή της σαν μιαν άδικη θυσία και προξενεί την αγανάκτηση του αναγνώστη. Η Λυγερή "προ του βωμού", στην εκκλησία, όταν παντρεύεται τον άνθρωπο που σιχαίνεται και μισεί, "έγειρε την κεφαλήν με την συντετριμμένην εκείνην έκφρασιν της παραδοχής των τετελεσμένων, την οποίαν είχεν ο Χριστός επί του σταυρού του". Έχουμε εδώ το προανάκρουσμα ενός θέματος, ο Χριστός θύμα εξιλαστήριο, που επρόκειτο, ταυτιζόμενο με τον πόνο του ανθρώπου, να διαδοθεί αργότερα στην ελληνική λογοτεχνία. Όταν, στο τέλος της ιστορίας, η Λυγερή γεννά, αναζητά αυθόρμητα τον άντρα της [...]. Στην τελευταία σελίδα ο Καρκαβίτσας μας πληροφορεί για την τέλεια προσαρμογή της Λυγερής στις νέες συνθήκες: "Η αφομοίωσις επήλθε πλήρης". Και κλείνει το βιβλίο με ένα στοχασμό που ανήκει στη φυσική ιστορία του καιρού του και στην ακμαία τότε θεωρία για τα ένστικτα. [...] Με το συμπέρασμα αυτό και με φράσεις που είναι περισσότερο αποδεικτικές απ' όσο ταιριάζει στην υποβολή της αφήγησης, ο Καρκαβίτσας σφράγισε την κατάπτωση ενός ατόμου. Η κοινωνία, οι μικρόψυχοι άνθρωποι εμφανίζονται σαν αυτουργοί του εγκλήματος. Όμοιες ιδέες, που ο Καρκαβίτσας κάνει να βγαίνουν αυθόρμητα από την αγροτική πραγματικότητα, θα φτάσουν σε παροξυσμό, όπως ξέρουμε, στον Ζητιάνο. Εκεί η καταγγελία του ατόμου, ο εκφυλισμός του ανθρώπου μέσα στις πιο αμείλικτες συνθήκες ζωής γίνεται πιο κατηγορηματικός».