Στεργιόπουλος Κώστας, «Η πεζογραφία του Στέλιου Ξεφλούδα κι ο εσωτερικός μονόλογος»,
 
 
Εποχές, τεύχ. 32 Νοέμβριος 1966
 
 
«Η πεζογραφία του Ξεφλούδα είναι πεζογραφία "δίχως γεγονότα, δίχως υπόθεση". Μια ομιλία που συνεχίζεται αδιάκοπα από βιβλίο σε βιβλίο, άλλοτε ρευστή και χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο, κι άλλοτε συντηρώντας ένα "μύθο-πρόσχημα", για να μας δώσει όχι τα ίδια τα γεγονότα και τα ίδια τα πράγματα, ούτε καν τα ίδια τα πρόσωπα, αλλά τις ιδέες και τις εσωτερικές καταστάσεις τους, που, ενώ είναι τόσο ατομικές και στενά δεμένες με τον κόσμο του συγγραφέα, πάνε ν’ αποκτήσουν μια γενικότητα, ώστε να μην ανήκουν αποκλειστικά σ’ αυτούς τους χαρακτήρες, μα σε κάθε όμοια περίπτωση ή και πλατύτερα στον άνθρωπο και την εσωτερική του ζωή, φτάνοντας ως το απρόσωπο. Η ρευστότητα αυτή των καταστάσεων και των ψυχικών γεγονότων διακόπτεται κάθε τόσο από την παρουσία του έξω χώρου, καθώς κι από στοχασμούς, δοκιμιακές παρεμβολές και εξομολογήσεις αποκαλυπτικές για την κατανόηση της ιδιαίτερης φύσης του βιβλίου και της τέχνης του συγγραφέα του. Και η "ομιλία" εξακολουθεί, αναλλοίωτη και χωρίς τέλος, για να συνεχιστεί —όμοια πάντα— στο επόμενο βιβλίο.
Εντούτοις, όσο κι αν τα γενικά τούτα χαρακτηριστικά επαναλαμβάνονται, όσο κι αν ο συγγραφέας απ’ την αρχή ως το τέλος κατά βάση δεν αλλάζει, υπάρχει και κάποια εξελικτική πορεία, γίνεται μια διαφοροποίηση, καθώς προχωρούν τα χρόνια και μεταβάλλεται γύρω του η όψη του κόσμου και το πνεύμα των καιρών.[...] Εξετάζοντας σήμερα το σύνολο της προσφοράς του, όπως εμφανίζεται ως τώρα στα παραπάνω έργα, βλέπομε ότι παρουσιάζει δυο κύριες φάσεις, με ενδιάμεσο σταθμό το Άνθρωποι του μύθου, βιβλίο βγαλμένο από τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο της Αλβανίας. Στην πρώτη φάση, δηλαδή από τα Τετράδια του Παύλου Φωτεινού ως τον Κύκλο, επικρατεί εντονότερα η εξατομίκευση του αντικειμενικού. Αναγνωρίζουμε κάθε τόσο μέσα απ’ τις γραμμές του το μεσοπολεμικό κλίμα. Υπάρχει εδώ ο κοσμοπολιτισμός και η τάση της φυγής, κάποιες καταβολές από τον συμβολισμό. Ο διάκοσμος είναι εμπρεσιονιστικός, η διάθεση περισσότερο ονειρική. Αλλά σιγά σιγά, όσο προχωρούμε, τα στοιχεία αυτά υποχωρούν, για να επικρατήσει ο στοχασμός κι η προβληματισμένη συνείδηση. Αντίθετα, στη δεύτερη φάση, δηλαδή από τον Οδυσσέα χωρίς Ιθάκη ως τον Δικτάτορα, ο συγγραφέας τείνει σε μια αντικειμενικοποίηση του ατομικού. Επικρατεί το δοκιμιακό στοιχείο, και πυρήνες των βιβλίων του γίνονται τώρα θέματα που απασχολούν τον μεταπολεμικό άνθρωπο.
Η αλλαγή είχε αρχίσει να συντελείται, αργά και σταθερά, από τον Κύκλο, ίσως κι από Το φως του λευκού αγγέλου. Ωστόσο, η κρίσιμη στιγμή βρίσκεται στο πολεμικό του βιβλίο Άνθρωποι του μύθου, που αποτελεί ένα είδος μετασχηματιστή ανάμεσα στα έργα της μεσοπολεμικής και της μεταπολεμικής περιόδου.»