Ο ποιητής και ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος είναι ο σημαντικότερος μαζί με τον Ανδρέα Εμπειρίκο εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 21 Οκτωβρίου του 1907 από πατέρα Κωνσταντινουπολίτη και μητέρα Αθηναία. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στην Κωνσταντινούπολη, ενώ τις γυμνασιακές του σπουδές τις ολοκλήρωσε στο Παρίσι. Την περίοδο 1928 - 1930 εργάστηκε ως μεταφραστής σε τράπεζα και γραφέας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ παράλληλα φοίτησε σε νυχτερινό γυμνάσιο για να αποκτήσει ελληνικό απολυτήριο. Μολονότι η οικογένειά του τον προόριζε για γιατρό, το 1932 ο Εγγονόπουλος γράφτηκε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, έχοντας ως δασκάλους, μεταξύ άλλων, τον Κ. Παρθένη και τον Γ. Κεφαλληνό και συμφοιτητές του τον Γ. Μόραλη και τον Δ. Διαμαντόπουλο, ενώ αργότερα μαθήτευσε κοντά στον Φ. Κόντογλου, από τον οποίον διδάχθηκε τη Βυζαντινή αγιογραφία.

Αργότερα ταξίδευσε στο εξωτερικό (Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία, Ιταλία), ενώ το 1941 βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του αλβανικού μετώπου, κάτω από άθλιες συνθήκες. Συνελήφθη από τους Γερμανούς και οδηγήθηκε σε στρατόπεδο εργασίας. Κατάφερε να δραπετεύσει και να επιστρέψει με τα πόδια στην Αθήνα. Την περίοδο από το 1956 μέχρι και το 1967 εξελέγη καθηγητής σε διάφορες βαθμίδες του Πολυτεχνείου. 

Η πρώτη εμφάνιση του Εγγονόπουλου στα Γράμματα χρονολογείται στα 1938, όταν δημοσιεύτηκαν ποιήματά του στο περιοδικό Κύκλος του Απόστολου Μελαχρινού. Με προτροπή του ίδιου του Μελαχρινού, και με προσωπική εργασία του, εξέδωσε την ίδια χρονιά την πρώτη ποιητική συλλογή του με τον τίτλο Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν. Οι συντηρητικοί αθηναϊκοί λογοτεχνικοί κύκλοι κυριολεκτικά σκανδαλίστηκαν από τη γνήσια υπερρεαλιστική φωνή του ποιητή και προσπάθησαν να τον εξευτελίσουν, φτάνοντας ως την παρωδία των ποιημάτων του. Βαθιά θιγμένος αλλά και με περισσότερο πείσμα, όπως ομολογούσε ο ίδιος ο ποιητής αργότερα, εξέδωσε την επόμενη κιόλας χρονιά (1939) τη δεύτερη ποιητική του συλλογή, Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής, το οποίο γνώρισε ανάλογη υποδοχή. Τα ποιήματά του θεωρήθηκαν εξεζητημένα, ελιτίστικα παιχνίδια και παραγνωρίστηκε εντελώς η βαθιά λυρική τους διάσταση, ενώ οι τεχνικές και τα τεχνάσματα του ποιητή παρερμηνεύτηκαν.

Την περίοδο 1942 – 1943 συνέγραψε το εκτενές ποίημα Μπολιβάρ, με το οποίο κατέκτησε δικαιωματικά μια εξέχουσα θέση στην νεότερη λογοτεχνία μας. Εμμένοντας στους υπερρεαλιστικούς τρόπους, ο ποιητής μεταχειρίστηκε το όνομα και την προσωπικότητα του αγωνιστή της Λατινικής Αμερικής Σίμωνος Μπολιβάρ για να συγγράψει ένα πραγματικό ύμνο στον άνθρωπο που ξέρει να αγωνίζεται, πέρα από κάθε περιορισμό, έναν ύμνο ελευθερίας, πέρα από ρητορείες και τα συνήθη φληναφήματα, ένα υψηλότατο δείγμα ποιητικής τέχνης, αλλά και μια ειλικρινή κατάθεση ψυχής. Ο Μπολιβάρ κυκλοφόρησε καταρχήν σε χειρόγραφη μορφή για να τυπωθεί σε βιβλίο το 1944, το οποίο μάλιστα έτυχε ευτυχέστερης υποδοχής, είτε γιατί το αναγνωστικό κοινό αισθανόταν πλέον πιο εξοικειωμένο με τη νεοτερική ποιητική έκφραση, είτε γιατί αναγνωρίστηκε με υπερτονισμένη την εθνική του διάσταση.

Το 1946 ο Εγγονόπουλος εξέδωσε τη συλλογή, Η επιστροφή των πουλιών, το 1948 τη συλλογή Έλευσις, ενώ το 1957 τη συλλογή Εν ανθηρώ Έλληνι Λόγω, με το οποίο τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Το 1975 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Τρία ποιήματα Και ένας πίνακας, ενώ δύο χρόνια αργότερα όλη η ως τότε ποιητική παραγωγή του ποιητή συγκεντρώθηκε σε δύο τόμους (Ποιήματα Α, Ποιήματα Β, 1977). Την αμέσως επόμενη χρονιά (1978) εκδόθηκε το βιβλίο του Στην Κοιλάδα με τους Ροδώνες, όπου περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, μεταφράσεις ξένων ποιητών (Νταν, Λοτρεαμόν, Λόρκα, Μποντλέρ), καθώς και είκοσι πίνακές του.  Γι’ αυτήν την έκδοση έλαβε για δεύτερη φορά το Κρατικό Βραβείο. Έργα του µεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά και µελοποιήθηκαν από το Νίκο Μαµαγκάκη, τον Αργύρη Κουνάδη, τον Μάνο Χατζιδάκη.

Το 1980 δημοσίευσε το μελέτημά του Ο Καραγκιόζης, ένα Ελληνικό Θέατρο σκιών, ενώ δύο χρόνια μετά το θάνατό του, το 1987, θα συγκεντρωθούν σε μια έκδοση με τον τίτλο Πεζά Κείμενα, ποικίλα σημειώματα, άρθρα κτλ. του ποιητή.

Τέλος, το 1993 εκδόθηκε μια σειρά επιστολών του ποιητή προς τη σύζυγό του Λένα, υπό τον γενικό τίτλο Και σ’ αγαπώ παράφορα.